Het Antwerpse huis van Zaha Hadid

De aanblik van de buitenaards aandoende constructie blijft adembenemend. Als een futuristisch schip dat strandde op het dak van een Renaissancegebouw uit een andere eeuw. Een vooral surrealistisch bouwwerk dat in feite perfect in het Belgische landschap past als een ‘prettig gestoorde’ belgitude, die surrealisten zoals Delvaux wat graag hadden uitgebeeld in een schilderij. 

Als we het dan toch over kunstenaars hebben, laten we dan meteen maar praten over de ‘beeldhouwster’ van dit sublieme nieuwe Havenhuis. De Brits-Iraakse architecte Zaha Hadid is, of jammer genoeg ‘was’, zoveel als royalty-onder-architecten. Want tot ‘Dame’ geridderd door de Britse Queen wist zij als geen ander architect de naam Zaha Hadid tot een prestigelabel uit te bouwen en een ‘gouden’ cross over te maken van architectuur naar productontwikkeling en zelfs mode. Bovendien was zij de eerste vrouw in het overigens typisch mannenbastion der architectuur die de prestigieuze ‘Pritzker Architecture Prize’ mocht wegkapen in 2004. Kortom, al 1 jaar na haar overlijden is Hadid al zo beroemd dat Google zelfs een doodle aan haar wijdde.

In België tekende zij het Havenhuis in Antwerpen, de hoofdzetel van het nieuwe havenbedrijf. Het is een gebouw in de vorm van de romp een schip bovenop een oude geklasseerde brandweerkazerne en voorzien van een facetvormige oppervlakstructuur verwijzend naar diamantstad Antwerpen. Zaha Hadid Architects stond voor een bijzonder complexe uitdaging. Ze moesten de oude brandweerkazerne op het terrein, een beschermde replica van een vroeger Hansahuis, integreren in het nieuwe project. Maar het resultaat is verbluffend. De stad Antwerpen was zo in haar nopjes met het juweel van een bouwwerk dat zij het adres van het nieuwe Havenhuis veranderde in ‘Zaha Hadidplein 1’. Wat een mooi postuum eerbetoon aan Dame Zaha.

Hadid was écht wel van alle markten thuis. In ons landje weer, in Knokke-Heist tekende zij zelfs de plannen voor een nieuw maar nooit uitgevoerd station. Hadid’s bureau bedacht ook het decor voor een tournee van de Pet Shop Boys. In 2002 ontwierp ze een ski-schans voor het Oostenrijkse Innsbruck. Als industrieel vormgever tekende zij al dan niet als guest designer ook lounge-zetels, damesschoenen, handtassen en zelfs kookeilanden.

De architecte overleed op 31 maart 2016 aan een hartaanval. Ze verbleef op dat moment in een ziekenhuis in Miami. Een kort maar intens leven. Maar haar nalatenschap blijft overal ter wereld als (betonnen) paddestoelen uit de grond schieten. Zo staat in Peking het skelet van een wolkenkrabber met de diepste ‘patio’ of atrium ter wereld bijna in zijn eindfase.